لیستوفر فهرستی از آرماتورهای مصرفی در یک سازه بتن مسلح است و برای ارجاع بصری آسان به صورت جدولی ارائه می‌شود.
این جدول تمام مشخصات مورد نیاز آرماتورها را به صورت خلاصه ارائه می‌کند - قطر، شکل خم ، طول هر قسمت خم و مستقیم ، زوایای خم ، طول کل ، تعداد و رده آرماتور. این اطلاعات نقش مهمی در متره و برآورد سازه ایفا می‌کنند.
یادآوری: به میلگردی که پس از خم و برش ، در بتن قرار می‌گیرد آرماتور و بتن مربوطه را بتن آرمه می‌گویند.
چرا لیستوفر مورد نیاز است
حین برنامه‌ریزی برای ساخت و ساز یک سازه ، ممکن است با سوالات متعددی روبرو شویم؛
چقدر میلگرد نیاز است؟
هزینه آن چقدر خواهد بود؟
چقدر باید سفارش داده شود؟ …
پاسخ به همه این سوالات در جدول لیستوفر نهفته است.
مفاهیم مهم و فرمول ها
الف) مبانی ضروری
1- مشخصات میلگردها
7850kg/m3 = وزن واحد (یا) چگالی فولاد
12m= طول استاندارد میلگردهای موجود در بازار
D²/162kg = وزن واحد طول میلگردها
D قطر میلگرد است.
رده‌بندی آرماتورها براساس تنش حد تسلیم یا مقاومت تسلیم آنها براساس مبحث نهم مقررات ملی ساختمان مطابق جدول زیر است.
اعداد بعد ازS بیانگر تنش حد تسلیم یا مقاومت تسلیم آرماتورها برحسب مگاپاسکال‌اند که مجاز به استفاده در طراحی می‌باشند.
2- مشخصات قلاب استاندارد
قلاب برای ایجاد مهار بین آرماتور و بتن در نظر گرفته می‌شود و جزئیات آن طبق مبحث نهم مقررات ملی ساختمان برای میلگردهای طولی و عرضی به شرح زیر می‌باشد:
3 - طول قلاب و طول خم انتهایی در آرماتورها
به تصویر زیر توجه کنید:
ب) طول برش آرماتور طولی
طول کل آرماتور طولی به فاصله بین اعضا و طول خم ارائه شده در انتهای عضو بستگی دارد.
طول خم انتهایی + طول مستقیم = طول کل آرماتور اصلی
(پوشش جانبی بتن 2x ) - طول عضو = طول مستقیم
(طول خم انتهایی 2x ) + طول مستقیم = طول برش آرماتور اصلی
ج) طول برش آرماتور عرضی
طول مستقیم + طول خم ها (میانی و انتهایی) = طول کل برش آرماتور عرضی
طول مستقیم آرماتور عرضی به سطح مقطع عضو بستگی دارد.
در محاسبه طول برش برای هر خم میانی :
- برای خم 45 درجه به اندازه قطر آرماتور عرضی
- برای خم 90 درجه به اندازه دو برابر قطر آرماتور عرضی
- برای خم 135 درجه به اندازه سه برابر قطر آرماتور عرضی
به طول برش اضافه کنید. آرماتور عرضی زیر را در نظر بگیرید:
برای 3 تا خم 90 درجه به اندازه شش برابر قطر ، 60 میلیمتر ، برای 2 خم انتهایی 135 درجه ، طبق جدول فوق به اندازه 2 تا 87 میلیمتر ، جمعا به اندازه 234 میلیمتر (حدود 24 برابر قطر) به طول برش اضافه خواهد شد.
2A + 2B + 24D= طول برش آرماتور عرضی
D قطر میلگرد است.
د) طول برش آرماتور طولی خم شده
این نوع آرماتور به عنوان تقویت کننده اصلی در دال یا در تیرها استفاده می‌شود.
و در نزدیکی تکیه‌گاه انتهایی دال/تیر قرار می گیرد تا در برابر لنگر خمشی منفی و نیروی برشی مقاومت کند.
در محاسبه طول برش برای هر خم میانی:
- برای خم 30 درجه به اندازه 0.27
- برای خم 45 درجه به اندازه 0.42
- برای خم 60 درجه به اندازه 0.58
برابر ارتفاع خم به طول برش اضافه کنید.
آرماتور طولی خم شده زیر را در نظر بگیرید:
(ارتفاع خم میانی x 2 x 0.42) + (خم 90 درجه انتهایی L +( 2 x = طول برش آرماتور
دقت:
و اما فلسفه 0.42h ، به تصویر زیر توجه کنید:
همانطور که مشاهده می‌کنید، آرماتور طولی با زاویه 45 درجه خم شده است.
بیایید با نامگذاری 3 گوشه به صورت a،b و c با اضلاع ab ، bc و ac مانند شکل ، یک مثلث در قسمت خم شده آرماتور طولی رسم کنیم. این مثلث متساوی الساقین است و قسمت خم شده آرماتور " ضلع ac " نامگذاری شده است.
هنگامی که طول L را در محاسبه وارد می‌کنیم ، طول ضلع bc برای هر یک از خم‌ها در آن محاسبه شده است و باید از طول ضلع ac کسر شود:
bc ضلع - ac ضلع = طول اضافی قسمت خم شده
1.42h – 1h = 0.42 h = طول اضافی قسمت خم شده
ه) طول وصله پوششی
طول وصله حداقل طولی است که باید در صورت اتصال دو آرماتور به یکدیگر فراهم شود تا نیروها به طور ایمن منتقل شوند.
به طور کلی به عنوان یک قانون سر انگشتی مقادیر زیر به عنوان طول وصله استفاده می‌شود:
- برای ستون‌ها – 45 تا 50 برابر قطر آرماتور
- برای تیرها – 60 برابر قطر آرماتور
- برای دال ها – 60 برابر قطر آرماتور
اگر قطر آرماتورهای وصله شده متفاوت باشد، حداقل قطر باید در نظر گرفته شود.
توجه کنید که مقادیر فوق به صورت تقریبی استفاده می‌شود، داده‌ها ممکن است بر اساس الزامات و انتقال نیرو متفاوت باشند.
مزایای جدول لیستوفر
لیستوفر جزئیات برش آرماتور و طول خم ها را ارائه می‌دهد که باعث بهبود کیفیت ساخت، صرفه جویی در هزینه و زمان در کارهای ساختمانی بتنی می‌شود. مزایای استفاده از جدول لیستوفر عبارتند از:
1) استفاده از این جدول از پرت شدن میلگردها (5 تا 10 درصد) جلوگیری می‌کند و در نتیجه باعث صرفه‌جویی در هزینه پروژه می‌شود.
2) می‌توان برش و خمش را در کارخانه انجام و سپس به محل کارگاه حمل کرد که زمان ساخت را کاهش می‌دهد.
3) به بهبود کیفیت ساخت و ساز کمک می‌کند.
4) تخمین بهتری از آرماتورهای مورد نیاز برای هر عضو سازه‌ای ارائه می‌دهد که می‌تواند برای محاسبه نیاز کلی آرماتور برای کل پروژه استفاده شود.
5) میلگردهای مورد نیاز برای فاز بعدی اجرا را می‌توان با دقت برآورد و تهیه کرد ، که مانع از انباشته شدن میلگردها در محل برای مدت طولانی‌تری می‌شود و از خوردگی آنها در مناطق ساحلی جلوگیری می‌کند.
همچنین با برآورد دقیق از کمبود آرماتور برای کارهای در حال انجام جلوگیری می‌کند ، بنابراین عملیات اجرای سازه می‌تواند بدون وقفه پیش برود.
6) جدول لیستوفر در ممیزی آرماتورها بسیار مفید است و از سرقت و دزدی جلوگیری می‌کند.
7) خم و برش آرماتورها را می‌توان قبل از قرار دادن آنها در موقعیت مورد نیاز انجام داد.
سایر فعالیت‌ها مانند پی کنی اجرای بتن مگر و ... می‌تواند به موازات این فعالیت انجام شود. بنابراین ، مدیریت کلی فعالیت پروژه آسان می‌شود و زمان ساخت را کاهش می‌دهد.
8. لیستوفر مقدار مورد نیاز آرماتورها را با دقت بالایی ارائه می‌کند ، بنابراین گزینه‌ای برای بهینه کردن طراحی در صورت گران شدن مصالح فراهم می‌کند.
9. بررسی و تایید طول خمش و برش آرماتورها ، در هنگام بازرسی قبل از بتن‌ریزی با استفاده از جدول لیستوفر برای مهندسان اجرا آسان می‌شود و به کنترل کیفیت بهتر کمک می‌کند.
10. امکان تهیه آسان و سریع صورت وضعیت کارهای ساختمانی را فراهم می‌کند.
11. دقت در خم و برش آرماتورها را بهبود می‌بخشد.
قالب جدول لیستوفر
نکات تهیه جدول لیستوفر
برای تهیه لیستوفر بایستی مواردی رعایت شود که در ادامه بیان می‌شود:
- میلگردهای مورد استفاده در سازه ساختمان برای هر واحد سازه‌ای گروه بندی شده و برای هر طبقه جداگانه ذکر شود.
- آرماتورها به ترتیب شماره پوز درج شود.
- برای شناسایی آرماتورهای هر بندیل ، هر پوز به طور منحصر به فرد با مشخصات کامل (طول، اندازه، شکل ، رده فولاد) درج شود.
در تصویر نمونه‌ای از برچسب شناسایی بندیل پوز شماره 9 را مشاهده می‌کنید.
- طول برش و طول خمش میلگردها باید به صورت جداگانه تعیین شود.
به تصویر زیر توجه کنید:
طول‌های A , C , E در محاسبه طول برش آرماتور و علاوه بر این طول‌ها ، طول D نیز در خم کردن آرماتور استفاده می‌شود.
نرم افزارهای تهیه لیستوفر
نرم افزارهای زیادی برای تهیه جدول لیستوفر وجود دارد. برخی از نرم افزارهای مهم در زیر لیست شده اند:
امیدواریم نکاتی که باید در مورد جدول لیستوفر بدانید را درک کرده باشید. اگر این مقاله را مفید می‌دانید یا چنانچه سؤالی دارید، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.